CNBC-e Business’ın ilkini geçen sene yaptığı araştırmanın bu yılki olanı, birkaç gündür Konya gündemini meşgul ediyor. Yapılan araştırmaya göre, Türkiye’de yaşanacak şehirler belli kriterlere göre kategorize edilmiş ve sonunda, yaşanacak şehirler tek tek sıralanmış. Bu sıralama sonunda Konya, Türkiye’de yaşanabilecek ancak 57. şehir çıkmış. Tartışmada tam burada başlıyor, Konya kendini önemli şehirler sıralamasında başlarda görürken, nasıl olurda 57. sırada oluruz? diye soruluyor.
Değerlendirme kriterlerine bakıldığında bir kısmı objektifken bir kısmı ciddi tartışma götürecek türden. O zaman meseleye buradan bakalım. Bu değerlendirmede %25 ekonomi, %20 Eğitim, %20 Sağlık, %12 Kent Hayatı, %15 Güvenlik, %8 Kültür-Sanat. Haliyle ekonomi taşıyıcı güç olunca oradaki kriterlerin detayı önem arz ediyor.
Araştırmanın hemen başında kamu yatırımlarından alınan pay var. Bizde buradan başlayalım o zaman.Kişi başına düşen kamu payında Konya nerede biliyor musunuz? Konya ilinde yaşayan bir kişi 2009 yılı için kamudan, 116 TL ödenek aldı. Bu kategoride Türkiye ortalaması ise 389 TL. Yani Konya sınırlarında yaşayan biri bu yıl devletten Türkiye ortalamasının üçte biri oranında pay ancak alabilecek. Bence hakkınızı istemelisiniz.
Yüzölçümü sıralaması ise Konya açısından çok daha kötü. Nasıl mı? Türkiye’de km2 ye düşen kamu yatırımı 33 709 TL iken, bu rakam Konya sınırlarında dipleri görüyor. Konya’da kilometre kareye düşen yatırım payı sadece 5930 TL. Burada oran altıda bire geriliyor.
Türkiye yüzölçümü büyük illerin 2009 bütçesi ile km2 ye düşen yatırım oranını şöyle bir araştırdım. Konya ne yazık ki, en sonlarda yer alıyor. Olaya bu taraftan bakılınca 57. sıra idare eder görünüyor! Araştırmada uçak kullanma oranı da var. Geçen haftalarda yazmıştım, Konya’ya uçak yok ki, oran artsın. Hem uçak yok, olanı ile en pahalı uç, hem de araştırmada bu alanda puan alma! Başka bir emriniz?
Yerel yönetimler reformu için start verilince gündeme gelmişti, zaman zaman da konuşulmaya devam ediliyor. Konya’nın bu geniş coğrafyasının şehrin genel büyümesinde yük olduğu artık çok açık görülüyor. Özellikle Akşehir ve Ereğli’nin il yapılması hem o şehirlerin daha hızlı büyümelerine hem de Konya’nın rahat hareket etmesini sağlayacak. Bu konuda yeni bir gündem oluşturmak gerekecek. Öyle ya, şu sorulara nasıl cevap veririz. Yüzölçümü en büyük şehirde mi yaşamak istersiniz, Kamu yatırımlarından en çok pay alan şehirlerden birinde mi? Veya ilçesi en çok olan ilde mi yaşamak istersiniz, orta öğretim başarı sıralamasında Türkiye’de ilk beşte yer alan bir şehirde mi?
Aslında konunun temeli burası. Çok geniş coğrafyalı bir şehrin, yönetilmesi gerçekten kolay değil. Düşünsenize, Konya Milli Eğitim Müdürü, Çeltik Torunlar köyünde de eğitim kalitesini yükseltecek, Taşkent Çetmi köyünde de. İki köyün arası en az400 km. Her ikisinin de İl Milli Eğitim Müdürü aynı kişi.
Araştırmaya konu olan eğitim kalitesi böyle belirleniyor. Bu yerlere anaokulu öğretmeni gitmediği için puanınız hayli düşüyor tabi! Aynı şekilde bu 400 km’lik alanda lisanslı sporcu sayınızda önemli, azsa sayınız, düşer puanınız. Hakkını yemeyelim, opera ve bale seyircisi anlamında Konya biraz geri kalmış olabilir. Onu da başka yerden telafi etmek gerekecek!
Konya Büyükşehir de 1 milyon insan yaşarken, kalan 1 milyon insan da ilçe ve köylerde yaşıyor. İşin özeti şu; Konya şehir merkezi ile kırsal bir birinden çok farklı. Coğrafi bölge olarak fark olduğu gibi, kültür ve yaşayışta çok farklı yerler var. Konya’nın şehir gelişmişliği ile taşrası arasında çok ciddi farklar var. Bunun da sebepleri genel yönetim zaafları ve devletten alınan kamu payının bu geniş coğrafyaya yetmemesi.
Çözüm burada yatıyor. Yoksa trafiği yoğun bir şehirde ya da deprem riski olan bir bölgede yaşamak çok cezbedici gelmiyor kulağa. Başbakan Erdoğan da “yaşayacağım ikinci şehir” derken, Konya şehir merkezini, Türbe önünde iki katlı bir müstakil evden bahsediyordur.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.