Yaban koyunları da bürokrasiye takıldı

Nesli tükenme tehlikesi altında olan, koruma altına alınmasına rağmen paratüberküloz hastalığı nedeniyle ölmeye başlayan yaban koyunları için bir bilim adamı aşı üretti. Ancak beklenen ödenek gelmediği için proje uygulama aşamasına geçemedi.

Yapılan araştırmaya göre, ana vatanı, Çukurova'dan Kocaeli'ye kadar uzanan geniş bir hat olan yaban koyunlarının sayısı 1967 yılında 35'e kadar düştü, o tarihten itibaren de sadece Konya Bozdağ'da, etrafı tel örgüyle çevrilen alanda koruma altına alındı. 

Sayılarının 2003 yılında binden fazla olduğu belirtilen koruma altındaki bu yaban koyunları, son dönemde TRT'nin çekip yayınladığı ''Vahşi Delikanlılar'' isimli belgesele konu olmasının ardından, sadece dünyadaki doğa meraklılarının değil Türkiye'deki kamuoyunun da ilgi odağı haline geldi.

Ancak son 2 yıl içerisinde, nesli tükenme tehlikesi yaşayan yaban koyunlarında, veremin bir çeşidi olan, hayvanlarda erken yaşta ölümlere yol açan paratüberküloz tespit edildi.

Bu konuda yaklaşık 2 yıl önce ivedi bir şekilde İl Müdürlüğünce rapor hazırlayıp, Çevre ve Orman Bakanlığına iletildiği, Bakanlığın da hastalığın yok edilmesi için TÜBİTAK ile eş güdüm içinde çalışma yapılmasına ilişkin Türkiye'deki tüm veteriner fakültelerine yazı gönderdiği öğrenildi.

Bu yazıya ilgi gösteren Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Bölümü, Prof. Dr. Osman Erganiş'in 13 ay gibi bir sürede hazırladığı paratüberküloz aşısı üretme ve uygulama projesini TÜBİTAK'a gönderdi. Proje onaylandı ve söz konusu proje için TÜBİTAK 324 bin lira tahsis etti.

-AŞI ÜRETİLDİ, ANCAK BİNA OLMADIĞI İÇİN DENEMELERE BAŞLANAMIYOR-

Prof. Dr. Osman Erganiş ve ekibi, bu bütçeyle, yaban koyunlarını veremden kurtaracak ve nesli tükenme tehlikesi altındaki bu türü adeta yeniden hayata döndürecek aşıyı üretti. Ancak projenin ikinci ayağı olan, Selçuk Üniversitesi yerleşkesine deneysel uygulama amaçlı kurulacak bina için tahsis edileceği sözü verilen 100 bin liranın yaklaşık yarısı gönderilmediği için çalışmalara başlanamadı.

Bu nedenle, şu an her işlem tamamlanmasına rağmen, genetik özellikleri yaban koyunlarına çok benzeyen yerli bir koyun türünde aşıların deneneceği tesis, inşa edilemiyor.

Prof. Dr. Osman Erganiş, böyle önemli bir konuda uzayan bürokratik işlemler nedeniyle, ihtiyaç duyulan yaklaşık 50 bin liranın kendilerine ulaşmadığını belirterek, ''Proje bu aşamaya gelinmesine rağmen rafa kalkma tehlikesiyle karşı karşıya. İhtiyaç duyduğumuz para çok büyük bir meblağ değil. Bu konuda, kendisiyle bizzat görüşme imkanı bulamadığımız Sayın Bakanımızdan bu konuda destek bekliyoruz'' diye konuştu.

-AŞIDAN BAŞKA ÇARE YOK-

Proje için gereken binanın bu inşaat döneminde tamamlanması ve Mart ayında doğacak kuzular üzerinde bu binada çalışmalara başlanması gerektiğini anlatan Erganiş, şunları söyledi:

''Bu hastalığın ilaç tedavisi yok. Tek yöntem, kuzuların doğar doğmaz aşılanması...

Kuzular üzerinde deneyeceğimiz aşımızın sonuçları 1.5 yıl içinde netleşecek. Ancak bu çalışmaları yürüteceğimiz bina için gerekli olan ödenek elimize ulaşmadığı için projenin en önemli aşamasında takıldık kaldık. Proje sarktıkça, nesli koruma altındaki koyunların bu hastalıktan ölümleri de engellenemeyecek. Oysa geçtiğimiz yıllarda yaşlı yaban koyunları ihale ile 60 milyar liraya varan rakamlarla avlandırıldı. Bu para bile koyunların kurtarılması için yürütülecek projeye yeterdi.''

Erganiş, 4 Ağustos'ta Konya İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne proje için gereken binanın yapımı için ödeneğin bir an önce çıkarılması hususunda yazılı başvuruda bulunduğunu, bu yazının, parayı kendilerine ulaştıracak Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne iletildiğini bildirdi.

Genel Müdürlükte bazı yetkililerle görüştüğünü dile getiren Erganiş, ellerinde para olmadığını, konunun ancak Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu'nun talimatıyla çözülebileceğinin kendisine iletildiğini, ancak Bakan Eroğlu'na ulaşamadığını söyledi.

Erganiş, bu projenin rafa kalkması durumunda sayıları halen yaklaşık 700'e gerileyen Bozdağ'daki yaban koyunlarının durumunun iyice riske gireceğini sözlerine ekledi.