Mide rahatsızlığı olanlar... Dikkat!

Gastrit ve ülser nedir? Nasıl oluşur ve nasıl tanı konur?
Gastrit her yaşta orataya çıkabilen, midenin iltihabı diye tanımlanan bir rahatsızlıktır. Midenin kendi ürettiği asitten korunması için bir dizi mekanizma vardır. Bunların en önemlisi bazı özel mide hücrelerince üretilen ‘mukus’ denen sümüksü bir maddenin mideyi kendi ürettiği asitten korumasıdır. Mukusun miktarı ya da kalitesinde azalma olursa mide kendini asitten koruyamaz ve yaralanmaya başlar. Bunun sonucunda ise gastrit gelişir. Bu noktadaki denge iyice mukus aleyhine bozulursa önceleri yüzeydeki tahriş daha derinlere ulaşır ve ‘ülser’ denen yaralar açılır. Gastrit ve ülser tanısı içinse endoskopi şarttır.

Gastrit ve ülser ne gibi belirtilere yol açıyor?
Gastritli bir kişinin tek sıkıntısı hazımsızlık şikayetleri ve mide ağrısı olabilir. Aşırı alkol alımı, fazla aspirin benzeri ilaçların kullanımı sonrasında ülseri olmayan bir kişi hafif ya da ciddi mide ağrısı duyabilir. Kimi zaman da bu ani gastrit kanama nedeni bile olabilmektedir. Stresle tetiklenen ani gastrit kanamaları hayatı bile tehdit edebilirler.

Mide ülseri ise müzmin bir problemdir. Hasta genellikle 50 - 65 yaş arasındadır ve ağrıdan şikayet etmektedir. Mide ülserinde ağrı daha ziyade yemekle ortaya çıkar ve kaburgaların birleştiği noktanın altında, göbeğin 4 - 5 santim üzerindedir. Eski bir ülserin bazen de ilk bulgusu kanama olabilir. Oniki parmak bağırsağı ülserinde de en temel belirti müzmin ağrıdır. Hasta genellikle 40’lı yaşlardadır ve ağrıyı gene mide ülserindekine benzer yerde algılar. Genellikle bahar dönemlerinde ağrılar artar ve gün içinde de ağrıların adete bir ritmi vardır. Ağrı genellikle açken artmaktadır ve yemek yemek hastayı rahatlatmaktadır. Ağrının sürekli sırta vurmakta oluşu ve geceleri hastayı uyandırmaya başlaması onikiparmak bağırsağı ülserinin iyice derinleşmiş olduğuna işaret eder. Belirtilmesi gereken önemli bir husus hastaların şikayetlerine bakarak mide mi yoksa onikiparmak bağırsağı ülseri mi olduğunun net olarak anlaşılamayacağıdır. Kesin tanı için endoskopi şarttır.

Ülser uzun dönemde kanama, delinme ve tıkanık gibi problemlere neden olabilir. Tedavisinde geç kalmamak gerekir.

MİDE RAHATSIZLIKLARINDAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Az ama sık yemek yemek mide rahatsızlıkların korunmanın önemli bir koşulu. Fazla yemek yemek, midede yanma hissini arttırır. Mide yedikçe genişleyen bir organdır. Ayrıca, geceleri yemek yerseniz, mide gece boyunca çalışmaya devam eder ve yorulur. Sindirimin gerçekleşmesi için en az 3 saat gerekir. Bu yüzden uyku ve yemek arasında en az bu kadar süre olmasına dikkat etmek gereklidir.

Lokmaların küçük olması, sindirimi kolaylaştırır ve midenin ağırlık hissini azaltır. Çiğnemeden besinleri yutmak sindirimi de zorlaştırır ve şişkinliğe sebep olur.

Çok sıcak ya da çok soğuk besinlerle beslenmek, ayakta ya da hızlı yemek mideye zarar verir. Ilık besinler tercih edilmeli ve yemeğe daha fazla vakit ayırılmalıdır.

Yemekten hemen sonra ağır egzersiz yapmak ya da uzanmak mide sıvısının, yemek borusuna çıkmasına neden olur. Mide sıvısı da asidik olduğundan yemek borusunda hasara neden olabilir.

HANGİ BESİNLER MİDEYE ZARAR VERİR?

Kafeinli içecekler (kahve,kola,çay) mideye zarar verir.
Asitli içeceklere midesi hassas olanların içerken dikkat etmeleri gerekir. Gerekirse bir miktar su katılmalıdır.
Yağlı yiyecekler, (örneğin kızartma) mideyi çok yorar. Hazmetmesi zordur. Çok fazla yememeye özen gösterilmelidir. Ayrıca, soğan da mide asidini arttıran bir besindir. Mide rahatsızlığı olanların fazla yememesi gerekir. Gastritli hastalara, çikolata yemesi pek tavsiye edilmez. Çünkü, çikolatada yağ ve kafein miktarı fazladır. Bunların dışında, alkol kullanmak (özellikle aç karnına) mide yanmasına neden olur.