Erdoğan, Ahmedinejad'la görüşecek, gündem Suriye

Güney Kore'deki nükleer zirvesindeki temaslarını tamamlayan Başbakan Erdoğan, bugün İran'da Cumhurbaşkanı Ahmedinejad'la bir araya gelecek. Görüşmenin ana gündem maddesi, Suriye'de devam eden katliamın durdurulması. Erdoğan, Şam yönetimi üzerindeki etkisi bilinen Tahran'dan, Esed'e desteğini kesmesini isteyecek.
Başbakan Tayyip Erdoğan, Güney Kore'deki Nükleer Güvenlik Zirvesi'nin ardından bugün İran temaslarına başlıyor. Erdoğan, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi ve İslami Danışma Meclisi Başkanı Ali Laricani ile bir araya gelecek. Görüşmelerin gündemini ise Türkiye-İran ilişkileri, Suriye'deki kat-liam ve İran'daki nükleer çalışmalar oluşturuyor. Ankara, Esed rejimine destek verdiği için İran'ı 1 Nisan'da İstanbul'da düzenlenecek Suriye'nin Dostları toplantısına davet etmemişti. Başbakan, Tahran'da bir kez daha "Esed için geri dönüş yok" mesajı verecek. Katliamın bir an önce durması gerektiğini vurgulayarak, İran'ın Esed rejimine verdiği desteği kesmesini isteyecek.

 

Başbakan, Türkiye'nin Şam'daki büyükelçisini geri çektiğini ve THY'nin 1 Nisan'dan itibaren Suriye uçuşlarını durdurduğunu hatırlatarak, "Artık durum çok daha ciddi." diyecek. Türk lider, Suriye'deki değişim sürecinin kaçınılmaz olduğunu ifade ederek, "Değişim er ya da geç gerçekleşecek. Daha fazla kan dökülür ve acı çekilirse bu, İran'ın bölgedeki imajına da olumsuz zarar verir. Uzun vadede bunun sorumlusu olarak gösterilebilirsiniz. Değişimden yana tavır almanızda fayda var." telkininde bulunacak. Suriye'ye Irak üzerinden İran uçaklarının gittiği iddialarını da gündeme getirecek Erdoğan, Esed'e silah ve destek gönderildiği haberlerinin kabul edilemez olduğunu anlatacak.

 

Erdoğan, Irak konusunda da İran'a uyarıda bulunacak. Erdoğan, Irak Başbakanı Şii politikacı Nuri el Maliki'nin yapıcı ve kapsayıcı değil; bölücü ve ayrıştırıcı bir politika izlediğini vurgulayarak, bunun risklerine dikkat çekecek. Erdoğan, İran'ın nükleer çalışmaları konusunda ise "Şeffaf ve açık olun." mesajı verecek. Erdoğan, her ülkenin nükleer enerjiden yararlanma hakkı olduğunu; ancak bunun uluslararası kurallara göre yeterli şeffaflıkla yürütülmesi gerektiğini tekrarlayacak.

İran, ambargoyu aşma derdinde

 

Türkiye açısından diplomatik konular öne çıksa da Tahran, bu ziyaretten daha fazlasını bekliyor. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Başbakan Erdoğan'a, "ekonomik ilişkileri daha da geliştirelim" mesajı verecek. Nükleer programından dolayı ABD'nin başını çektiği Batı dünyası tarafından yaptırımlara maruz kalan İran, Türkiye'yi bir çıkış kapısı olarak görüyor. Artan doğalgaz ve petrol fiyatlarından dolayı elinde büyük miktarda nakit parası bulunan İran, bunu yatırıma dönüştürmek istiyor. İran, böylelikle hem birikimini değerlendirmeyi hem de yaptırımı Türkiye üzerinden aşmayı planlıyor. En uygun seçenek ise büyük hacimli şirketlere ortak olmak veya satın almak. Ankara ise bu plan karşısında ikiye bölünmüş durumda. Yetkililerin bir kısmı İran'ın yatırımlarının artmasına temkinli. Bu kişilere göre son yıllarda Türkiye'de hızla artan İranlı şirket sayısı fazlasıyla manidar ve dikkat çekici. Bu yetkililer Türkiye'nin uluslararası camia ile birlikte hareket etmesinin uzun vadede daha akıllıca olacağı kanaatinde. Aksi durumda Türkiye'nin ileride İran'ın parasını akladığı bir ülke durumuna düşmesi endişesi bulunuyor. İkinci kesim ise krizin fırsata dönüştürülerek İran ile ticari ilişkilerin geliştirilmesinden yana.

 

İran ile Batı dünyası arasındaki nükleer buluşmasının 13 Nisan'da gerçekleşeceği haberleri çıkarken toplantı yeri henüz kesinleşmedi. İran, buluşmanın İstanbul'da olmasını isterken P5+1 bloku ise buna sıcak bakmıyor.