Enflasyon neden yükseliyor?

Merkez Bankası, 2011'de yıllık enflasyonun yüzde 10.45'e yükselmesinde, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gelişmelerin belirleyici olduğunu bildirdi. Döviz kuru hareketlerinin temel mal fiyatları üzerindeki gecikmeli yansımalarının devam ettiğini belirten Merkez Bankası, hizmet fiyatlarının ılımlı seyrini korumasıyla temel enflasyon göstergelerindeki yükseliş eğilimi durduğunu vurguladı.

Merkez Bankası Aralık ayı fiyat gelişmelerini açıkladı. Buna göre Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 0.58 oranında arttı ve yıllık enflasyon yüzde 10.45'e yükseldi. Aralık ayında enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı yüzde 8.54'e yükseldi, bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı ise yüzde 8.12'ye geriledi. Aralık ayında hizmet fiyatları yüzde 0.29 oranında artarken bu grupta yıllık enflasyon yüzde 6.27 düzeyine indi.

 

-TEMEL MAL GRUBU FİYATLARI YILI YÜZDE 10.09 İLE TAMAMLADI-

 

Yıllık enflasyon kira ve lokanta oteller hizmetlerinde sınırlı bir oranda yükseldi. Ulaştırma hizmetlerinde önceki aya kıyasla değişmedi, haberleşme grubunda ise baz etkisi ile belirgin olarak geriledi. Yılsonu itibarıyla yemek ve ulaştırma hariç hizmet grubunda yıllık enflasyon yüzde 5 seviyesinde gerçekleşti. Mevsimsellikten arındırılmış hizmet fiyatları ile yayılım endeksi bu dönemde hizmet fiyatlarının ana eğiliminde bir yavaşlamaya işaret etti. Temel mal grubu fiyatları yıllık artış oranı bir önceki aya kıyasla 0.29 puan artarak yılı yüzde 10.09 seviyesinde tamamladı. Aralık ayında grup yıllık enflasyonundaki yükseliş hız kesti. Bu dönemde dayanıklı tüketim malları fiyatlarında (altın hariç) belirgin bir değişim gözlenmezken giyim ve ayakkabı grubu fiyatlarında aylık indirim oranı, geçmiş yılın aynı dönemine kıyasla daha yüksek oldu. Bu dönemde sınırlı da olsa otomobil, beyaz eşya ile diğer elektrikli ve elektriksiz aletlerin fiyatlarında azalışlar gözlendi. Mobilya fiyatları ise yılın son ayında görece yatay bir seyir izledi.

 

-ENERJİ FİYATLARI ARALIKTA YÜZDE 0.56 ARTTI-

 

Aralık ayında enerji fiyatları yüzde 0.56 oranında arttı. Bu gelişmede, katı yakıt fiyatları ile uluslararası petrol fiyatlarındaki gerilemeye karşın, Türk lirasındaki değer kaybı sonucunda yükselen yurt içi akaryakıt fiyatları belirleyici oldu. Anılan dönemde tüp gaz fiyatları yüzde 0.52, su tarifeleri ise yüzde 0.80 oranında arttı. Enerji grubu yıllık enflasyonu baz etkisiyle 2.38 puan azalarak yüzde 10.36 seviyesinde gerçekleşti. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları Aralık ayında yüzde 1.97 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu, işlenmemiş gıda grubundaki düşük bazın etkisiyle 5.1 puan artarak yüzde 12.21 oldu. İşlenmemiş gıda fiyatları, Kasım ayında olduğu gibi Aralık ayında da temelde sebze fiyatlarındaki gelişmelerle mevsimsel ortalamaların üzerinde bir artış sergileyerek yüzde 3.34 oranında yükseldi. Böylelikle, grup yıllık enflasyonu 10.15 puan artarak yüzde 14.89 oldu. Aralık ayında işenmiş gıda fiyatları yüzde 0.3 oranında arttı. Peynir ve diğer süt ürünleri fiyatlarında son üç ayda gözlenen artış eğiliminin Aralık ayında hız kestiği, alkolsüz içecekler ve et ürünlerinde ise fiyatların artmaya devam ettiği görüldü. Bu gelişmeler sonucunda, işlenmiş gıda grubu fiyat artışlarının alt gruplar genelinde sürdüğü gözlenirken grup yıllık enflasyonu 0.38 puan yükselerek yüzde 9.82 oldu.

 

-DÖVİZ KURU HAREKETLERİNİN TEMEL MAL FİYATLARI ÜZERİNDEKİ

GECİKMELİ YANSIMALARI DEVAM EDİYOR-

 

2011 yılında enflasyonda yaşanan bu yükselişte, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gelişmeler belirleyici oldu. Döviz kuru hareketlerinin temel mal fiyatları üzerindeki gecikmeli yansımaları devam ederken, hizmet fiyatlarının ılımlı seyrini korumasıyla temel enflasyon göstergelerindeki yükseliş eğilimi durdu.

 

-ÜFE-

 

Aralık ayında üretici fiyatları yüzde 1 oranında yükselirken, yıllık enflasyon yüzde 13.33 oldu. Tarım fiyatları tüketici fiyatlarında da etkileri gözlenen sebze fiyatlarındaki artış nedeniyle yüzde 3.18 oranında yükseldi. Diğer taraftan, imalat sanayine girdi oluşturan tarım ürünlerinden ayçiçeği fiyatları yüzde 2.52 oranında artarken, buğday ve hayvansal ürünler fiyatlarındaki ılımlı seyir korundu. Bunun yanında, pamuk fiyatlarındaki aşağı yönlü hareket devam etti ve son bir yıllık dönemde fiyatlar yüzde 43 oranında geriledi.

 

-İMALAT SANAYİ FİYATLARI YÜZDE 0.37 ARTTI-

 

İmalat sanayi fiyatları bu dönemde yüzde 0.37 oranında arttı. Yıllık enflasyon yüzde 14.59'a geriledi. Ana metal fiyatlarındaki yüzde 2.42 oranındaki artış dikkat çekerken, grup yıllık enflasyonu yıl sonu itibarıyla yüzde 24.3 oldu. Petrol ve ana metal grupları dışlandığında ise imalat fiyat artışlarının son iki ayda önemli oranda hız kestiği gözlendi. MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, ara malları fiyatları ana metal fiyatlarındaki artış nedeniyle 0.5 oranında yükseldi. Sermaye malları fiyatlarında ise grup genelindeki fiyat artışlarına karşın özellikle motorlu taşıtlar fiyatlarındaki gerileme sonucunda belirgin bir değişim gözlenmedi. Dayanıklı tüketim malları imalat fiyatlarındaki yüzde 0.35 oranındaki artışa en büyük katkıyı radyo, televizyon ve haberleşme cihazları kalemi sağlarken, gıda ve tütün ürünleri imalatındaki artışlar dayanıksız mal imalat fiyatlarının yüzde 0.28 oranında yükselmesinde belirleyici oldu...