Değişiklik yetkileri sınırlıyor

MİT Kanunu ile ilgili değişikliklerin görüşmeleri muhalefetin sert tutumu nedeniyle gerginliklere neden olurken, yapılan düzenleme Türk istihbaratını dünyadaki istihbarat uygulamaları seviyesine getiriyor. Yetkililer, değişiklikle MİT'in AB standartlarından uzaklaşılacağı eleştirilerinin aksine, bugüne kadar birçoğu gizli yönetmeliklerle yürütülen faaliyetlerin, Meclis'in onayına ve kamuoyunun bilgisine sunulduğunu dile getiriyor.

MİT'le ilgili merak edilen sorular ve cevapları şöyle:

Yasayla MİT'e operasyon yetkisi mi veriliyor?

Yasada operasyon yetkisi bulunmuyor, MİT'e verilecek görevlerde inisiyatif Bakanlar Kurulu'na bırakılıyor.

MİT'in yetkileri sınırsız mı oluyor?

Mevcut MİT yasası MİT'e sınırsız görev ve sınırsız yetki veriyor. Yeni yasa ile bu sınırsız yetkilere sınır çiziliyor, MİT'in görev alanı belirleniyor.

Türkiye'de her istihbari faaliyeti MİT mi yapacak?

Türkiye'de güvenlik ve iç istihbaratı ağırlıklı olarak polis ve jandarma yapıyor. MİT terörle mücadele gibi dış boyutu olan konular dışında iç istihbari faaaliyetlerden zamanla çekilecek.

MİT'e mahkeme kararı olmadan sınırsız dinleme imkanı mı tanınıyor?

MİT istihbari dinlemeleri mahkeme kararı ile yapıyor. Sadece Türk vatandaşı olmayanların dinlenmesinde ve çok acil durumlarda, 24 saat içinde mahkemeye başvurmak kaydıyla, kararı MİT Müsteşarı verebilecek.

MİT mensuplarına hiç kimsede olmayan dokunulmazlık mı veriliyor? MİT mensupları için özel yetkili mahkeme mi kuruluyor?

Kanun teklifinde MİT'e özel herhangi bir yargısal koruma yok. MİT mensupları ile ilgili sadece soruşturma usulü karara bağlanıyor. MİT mensuplarının yargılanmasına ilişkin bir değişiklik de yok.

MİT'e özel hayata ilişkin bilgi ve belgelere sınırsız erişim hakkı mı veriliyor?

MİT ancak verilen görev kapsamında yürüttüğü faaliyet için ihtiyaç duyduğu bilgiye ulaşabilir. Bu bilgiler de koruma derecesi daha sınırlı başka kurumlar tarafından zaten üretilmiş olan bilgiler.

Ticari sırlar MİT'in erişimine mi açılıyor?

Halihazırda MASAK, BDDK ve Maliye Bakanlığı gibi kurumlar tüm mali verilere ulaşabiliyor. MİT, terörizmin finansmanı ile şüpheli para trafiğinin izlenmesi gibi konularda, tehdit tespit edici ve eğilim ölçme amaçlı büyük verilere ulaşmaya yetkilili ve ancak ihtiyaç duyulması halinde bu yetkiye başvurması öngörülüyor.

MİT istediği kişiyi sorgulayıp, evlerde arama yapabilecek mi?

MİT adli kolluk değil. Sadece kontr-espiyonaj konularında fezleke hazırlama, arama ve gözaltı yetkisi bunuluyor.

Yetkilerin kullanımı ve faaliyetler nasıl denetlenecek?

MİT iç denetimin yanısıra Sayıştay ve Başbakanlık Teftiş Kurulu denetimlerine tabi. İlaveten yeni yasa parlamento denetimi de getirecek.