Çift başlı kartal Konya’ya nasıl geldi?

Selçuk Üniversitesi Selçuk Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen, Konya surlarında görülen çift başlı kartalın, diğer kartal motiflerinden farklı olduğunu kaydetti. Hacıgökmen, “Anadolu’ya bakıldığında, çift başlı kartal kullanımını görüyoruz. Örneğin, Hititler kullanmıştır. Hatta daha önceki kavimlerin birçoğu da kullanmış diyebiliriz. Almanlar, Bizanslılar, Romalılar da kullanmıştır. Roma’da kurt motifi de vardır. Türkler Anadolu’ya geldiğinde sadece kartal motifini kullanmıyordu. Milattan Önce 7 binli yıllara ait olan yaratılış destanlarında kartal ibarelerini görüyoruz. Konya’ya çift başlı kartal nasıl geldi? diye soracak olursak, çift başlı kartal motiflerini kullananları Türkler görünce, bunu stilize etmeye başlamışlar. Özellikle Konya surlarındaki çift başlı kartal, Anadolu’da kullanılan çift başlı kartaldan tamamen farklıdır.” dedi.

“PUHU KUŞU” İDDİASI VAR

Çift başlı kartalın, “puhu kuşu olduğu” iddiasının da bulunduğuna değinen Doç. Dr. Hacıgökmen, “Konya’daki kartal figürünün kulakları vardır. Bu durum da değişik iddiaları ortaya çıkarmaktadır. “Kartal mı değil mi?” tartışması bundan dolayı kaynaklanmaktadır. Konya ve çevresinde puhu kuşu yaygın şekilde görülmekte. Konya Sarayı’nda da puhu kuşu rölyefine rastlanıldığı kaynaklarda yer almaktadır. Ayrıca, çift başlı olmayan kartal motiflerine de Konya surlarında rastlanılır. Puhu kuşu, hem kartaldan daha yırtıcı, hem de Türk kültürünün kartaldan daha önemli bir motifidir. Mengücek Beyliği’nin hakim olduğu Divriği’de de çift başlı kartal motifi vardır. Sivas’ta, Kayseri’de, Antalya’da, Denizli’de ve Erzurum’da çift başlı kartal sembollerine rastlanır. Anadolu Selçuklu’nun hakim olduğu tüm coğrafyada çift başlı kartalı görmemiz mümkündür. Bu motifte, kulakların olmasından dolayı “puhu kuşu” olduğu iddiası da bence çok önemli bir iddiadır.” diye konuştu.

YIRTICI KUŞLARA ÖNEM VERİLMİŞ

Türklerin yırtıcı kuş türlerine önem verdiğini de anlatan Mehmet Ali Hacıgökmen, “Eski yıllarda özellikle yırtıcı kuşlar, Türklerin amblemi olmuştur. Hatta isimler verilmiştir. Mesela, Tuğrul ismi, bir yırtıcı kuşun ismidir. Ayrıca, tuğra da buradan türemiştir. “Çağrı” dediğimiz isim de bir yırtıcı kuş ismidir. Balaban da bir kuş ismidir. Yırtıcı kuşlar, Türkler için hem amblem hem de isim olmuştur. Tabi ki bunlar bir bayrak şeklinde olmamıştır. Türkler bayraklarda sadece renkleri kullanmıştır. Siyah, beyaz, sarı, kırmızı gibi renkler bayraklarda yer almıştır. Mesela, Selçukluların bayrak rengi de siyahtır. Ama siyahın yanında farklı renkler de kullanılmış. Bayrağın üzerine, çift başlı kartal gibi yırtıcı kuşları resmetmemişlerdir.” şeklinde konuştu.

SALİH KÖPRÜLÜ / YENİ HABER