ABD ile Türkiye arasında füze kalkanı tartışması

Türkiye hangi bölümünün hangi kentlere kurulacağı, ne kadar süreylekalacağı, hangi ülkelere karşı kullanılacağı, kontrolün kimde olacağı ve Ankara’ya ne gibi güvenceler verileceği konusunda açıklama istedi.Toplantıda ABD Savunma Bakanı Gates’in “İzmir’deki NATO hava üssünükapatılmamalı” çıkışı da dikkat çekti.

ABD yönetimi, İran’ın füzelerine karşı kurmayı istediği füze kalkanının bir bölümünü NATO şemsiyesi altında Türkiye’ye konuşlandırmak içinAnkara üzerindeki baskıyı artırıyor. Önceki gün ABD SavunmaBakanlığı’nın Avrupa-NATO politikaları sorumlusu Jim Townsend’in yaptığı “Türkiye kalkanın bazı bölümlerine ev sahipliği yapmada iyi bir yer olabilir” açıklamasının ardından dünBrüksel’de düzenlenen NATO dışişleri ve savunma bakanları toplantısındada füze kalkanı konusunda tartışmalar yaşandı.

19-20 Kasım’da Lizbon’da toplanacak NATO devlet ve hükümetbaşkanları zirvesinın onayına sunulacak yeni stratejik konseptitartışmak için yapılan toplantının açılışında NATO Genel SekreteriAnders Fogh Rasmussen, füze kalkanı projesine destek verdi ve tümülkeleri NATO’nun yeni tehditlerle baş edebilmesi için bu projeyidesteklemeye çağırdı. AFP’nin haberine göre Almanya nükleer silahlaryerine bir füze kalkanının NATO savunmasında çok daha etkili olacağıgerekçesiyle projeye tam destek verirken, Fransa ise maliyet ve projenin kapsamı konusunda kaygıları olduğunu belirttive Rusya ile de diyalog içine girilmesini istedi. Füze kalkanınınmaliyetinin ise 140 milyon dolar olacağı belirtildi.

FÜZE KALKANI NASIL ÇALIŞIYOR

Toplantıda Türkiye’yi temsil eden Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu veMilli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, genel oturumun ardından ABD’limevkidaşları Hillary Clinton ve Robert Gates ile heyetlerin dekatılımıyla ayrı bir görüşme yaptı. Türk ve ABD heyeti arasındakigörüşmelerde şu konulara odaklandı: Radarların Türkiye’de nereyekurulacağı; hangi kentleri kapsayacağı; ne kadar süreyle kalacağı;kontrolün kimde olacağı; hangi bölümlerinin kurulacağı; sistemiçalıştıracak personelin hangi ülkelerden olacağı; alınan sinyallerinTürkiye ile ne kadar paylaşılacağı; sistemin sadece İran’a karşı mıkurulacağı yoksa menzilinin tüm Ortadoğu’yu kapsayacağı ve Türkiye’ye ne gibi güvenceler verileceği...

ABD Savunma Bakanı Gates zirvenin ardından yaptığı açıklamada, “Türkiye’ye baskı yapmıyoruz. Diyalog içindeyiz. Zaman içinde bukonunun aşılabileceğine inanıyoruz” diye konuştu.

Füze kalkanı için bir süredir Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Romanya’yla müzakereler yürüten ABD, “haydut devlet” olarak gördüğü İran ve Kuzey Kore’den gelebilecek muhtemel saldırılara karşıgüvence sunacağını savunduğu projeyi, NATO şemsiyesi altındagerçekleştirmek istiyor. Türkiye ise komşularına kuşatılmışlık hissivererek rahatsız edecek bir füze kalkanına sıcak bakmıyor. Türkiye ayrıca füze kalkanının ABD değil NATO tarafından yönetilmesi gerektiğini düşünüyor.

Toplantıda NATO’nun personel sayısının 13 binden 9 bine ve karargahsayısının 12’den 8 ya da 9’a düşürülmesini onaylarken, Gates, Türkiye’de en az bir NATO üssünün bulundurulması gerektiğini söyledi. Diplomatikkaynaklar, Gates’in, NATO bünyesinde tartışılan İzmir’deki Müttefik Hava Unsur Komutanlığı Karargahı’nı kastettiğini belirtti. Türkiye, komutayapısını gözden geçiren NATO’nun İzmir’deki hava üssünü kapatmasına sıcak bakmıyor.