Türkiye'nin sınavlarla imtihanı

Türkiye ’de en hızlı değişen şey eğitim sistemi. Son 11 yılda eğitimin içeriğinden sınav sistemine kadar 13 temel değişiklik yapıldı, 5 bakan değişti. Yaklaşık 16 senemizi alan bu eğitim sürecinde yaşanan değişikliklerden öğrenciler oldukça etkilenmekte.
Türkiye'nin sınavlarla imtihanı

Üniversite okuyan bir öğrencinin yaşamı boyunca en az 16 yılı eğitim görmekle geçiyor. Bu süreçte girilen sınavların yanında öğrencileri en çok etkileyen unsurlardan birisi de sınav sisteminin sürekli değişiyor olması. Geçmişten günümüze sürekli bir değişim halinde olan eğitim sisteminde bugünlere nasıl geldik?

sinav--(6).jpg

CUMHURİYET DÖNEMİNDEN 2000Lİ YILLARA KADAR SINAV SİSTEMİ

Cumhuriyet döneminde, 1960’lı yıllara gelinceye kadar lise mezunları az olduğundan pek çok fakülte, kendisine başvuran bu mezunları sınavsız kabul etmiştir. Belli bir süre sonra ise kontenjanları aşan bir talep ortaya çıkmıştır. Başvurularda seçme işini yaparken; başvuru sırasını dikkate alma ve ihtiyaç kadar adayı kabul ettikten sonra kayıtları durdurma, liselerin fen veya edebiyat mezunlarını kabul etme, lise bitirme derecesine göre sıralayarak bu sıraya göre öğrenci almak gibi noktaları dikkate almışlardır. Lise mezunlarının artması ve üniversiteye başvuru hakkının verilmesi ile ihtiyaca cevap verilemez duruma gelinmiş. Dolayısıyla fakültelerin kendi amaçlarına uygun giriş sınavları düzenlenmeye başlanmıştır. 1960'lı yıllarda, önce bazı üniversiteler kendileri için giriş sınavları düzenlemeye başlamışlardır. 19 Kasım 1974 tarihinde Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezini (ÖSYM) kurulmuştur. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı, 1974 ve 1975 yıllarında aynı gün sabah ve öğleden sonra birer olmak üzere iki oturumda, 1976-1980 yıllarında aynı günde ve bir oturumda uygulanmış; 1981 yılından itibaren iki basamaklı bir sınav haline getirilmiştir. İki basamaklı sınav sisteminde ilk basamağı oluşturan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) nisan, ikinci basamağı oluşturan Öğrenci Yerleştirme Sınavı (ÖYS) ise haziran ayı içinde uygulanmıştır. 1974 yılından itibaren adaylardan yükseköğretim programlarına ilişkin tercihleri de toplanmış ve adaylar puanlarına ve tercihlerine göre yükseköğretim programlarına merkezi olarak yerleştirilmiştir. 1982 yılından itibaren de ortaöğretim kurumlarından adayların diploma notları toplanmaya başlanmış ve bu notlar Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) adı altında belli ağırlıklarla sınav puanlarına katılmıştır. 1987 yılından itibaren, yükseköğretim programları ile ilgili tercihlerini belli alanlarda toplayan adaylara, sınavda belli testleri cevaplama, diğerlerini cevaplamama olanağı tanınmıştır. 1999 yılında iki basamaklı sınavın ikinci basamağı kaldırılmış, sınav ÖSS adı altında tek basamaklı bir sınav haline getirilmiştir. Aynı yıl ayrıca ortaöğretimdeki alanlardan mezun olanların aynı alandaki yükseköğretim programlarına yerleştirilmelerinde OBP’nin daha yüksek bir katsayı ile çarpılması uygulamasına da geçilmiştir. 1999 yılındaki değişiklikte önceki yıllarda uygulanan ÖSS’de herhangi bir değişiklik yapılmamış, sınavda sorulara temel teşkil eden bilgilerde temel eğitim müfredatının üstüne çıkılmamıştır. 2006-ÖSS’de yapılan değişiklikle sınavın bir basamakta uygulanmasına devam edilmiş, ancak soruların bir kısmı önceki yıllarda olduğu gibi ÖSS tipinde sorulmuş, bir kısmı ise tüm lise müfredatı göz önünde tutularak hazırlanmıştır.

sinav--(3).jpg

ORTAÖĞRETİM SINAV SİSTEMİ

Ortaöğretime yerleştirme sürecinde merkezi sınavlar belirleyici durumda. Ancak sınavlar çeşitli dönemlerde yöntem ve içerik olarak farklılıklar gösterdi. Sınav sisteminde genelde kimi zaman tek, kimi zaman çift sınav şeklinde değişiklikler oldu. 1964 yılında itibaren öğrencilerini sınavla alan fen lisesi, 1985 yılından itibaren Anadolu imam hatip liseleri, 1990 yılından itibaren Anadolu öğretmen liseleri ile 2003 yılında faaliyete geçen sosyal bilimler lisesi kurulmaya başladı. Yeni düzenlemeyle öğrenciler, 8’inci sınıftan itibaren Anadolu liselerine yerleşmek için sınava girmeye başladı. 2000'li yıllarda sınavla öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına Liselere Giriş Sınavı (LGS) ile yerleştirme yapılırken, 2004 yılından itibaren Ortaöğretim Kurumları Seçme ve Yerleştirme Sınavı (OKS) 'ye geçilmiş, 2008 yılında son kez yapılan OKS ile bu sistem de terkedildi. OKS sistemine geçilerek özel okullar ile polis kolejine öğrenci alımları da bu sınavla yapılmaya başlandı. İlköğretim 6, 7 ve 8’inci sınıflar için düzenlenen Seviye Belirleme Sınavı (SBS) 'lere ise 2008 yılında geçildi, bu yılda sadece 6 ve 7’nci sınıflar için SBS düzenlendi. 2009 yılından itibaren ise bu sınav ilköğretim 8’inci sınıflara uygulandı. İlerleyen süreçte SBS'ler kademeli olarak kaldırıldı ve sadece ilköğretim 8’inci sınıflara uygulanır hale geldi. SBS ise 2012-2013 eğitim öğretim yılında son kez yapıldı.

sinav--(5).jpg

ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ SINAVLARI

Ortaöğretim de olduğu gibi üniversiteye girişte uygulanan sınav sisteminde de bir çok değişiklik oldu. Üniversiteye girişte uygulanan ÖSS’nin değiştirilmesine karar verildi. 1999’dan önce uygulanan sistem gibi yeniden iki aşamalı sınava geçildi. Yeni sınavların adı Yükseköğretime Geçiş sınavı (YGS), Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) oldu. LYS’nin ise 5 ayrı testten oluşması ve 5 oturumda yapılmasına karar verildi. Ayrıca puan türleri de değişti. Sözel, sayısal ve eşit ağırlıklı puan türlerinde, birden çok puan türleri oluşturuldu. Böylece yükseköğretime daha nitelikli öğrenci akışı sağlaması amaçlandı. Temmuz 2009’da bütün mezunların ortaöğrenim başarı puanının 0,15 olarak belirlenen tek katsayıyla çarpılmasını kararlaştırdı. Bu kez YÖK, Aralık 2009’da, ortaöğrenim başarı puanı alan dışını seçen adaylarda 0,13, kendi alanını seçen adaylarda 0,15 katsayısıyla çarpılacaktı. Mart 2010’da katsayı farkını biraz daha arttırarak alan dışını seçenler için 0,12, kendi alanlarını seçenler için 0,15 olarak belirledi. 2010’da sınav bu katsayılarla yapıldı. Kasım 2011’de farklı katsayı uygulaması ikinci kez kaldırıldı ve her aday için 0,12 olarak belirlendi. 2012’deki sınavda farklı katsayı uygulaması yoktu. 13 yıldır uygulanan katsayı böylece tarihe karıştı.

sinav--(4).jpg

BÜŞRA AKSAKBAĞI / YENİ HABER GAZETESİ