Cengiz Han’ın gücü halen devam ediyor

Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fak. Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hasan Bahar, Türkçenin ilk yazılı kaynakları olan Orhun Abideleri’nin bulunduğu Moğolistan, Moğol İmparatorluğu’nun kurucusu Cengiz Han ve Bilge Kaan ile ilgili bilgi verdi.

Konya Aydınlar Ocağı’nın Sille Kültür Evi’nde gerçekleştirilen Salı Sohbeti’nde konuşan Prof. Dr. Hasan Bahar, 2001-2003 tarihleri arasında Bilge Kaan Hazineleri kazılarında bulunduğunu ve 4 bin 500 parça hazine çıkardıklarını belirterek “Moğolistan’ın nüfusu 2 milyon 600 bin civarında. Başkenti Ulan Batur (Kızıl Kahraman)’un nüfusu 600 bin. İç Moğolistan’da Çin nüfusu fazla. Moğolistan’da ayrıca Kazak Türkleri ile Uygur Müslümanları da yaşıyor. Kara ile mavi gökyüzündeki bulutların birbirine çok yakın olması dolayısıyla Moğolistan, “Mavi Bulutlar Ülkesi” olarak anılıyor” dedi.

Başkent Ulan Batur’a400 kilometre uzaklıkta olan Orhun Kitabeleri’ne giden 45 kilometrelik yolun, 1996’da Türkiye tarafından asfaltlama sözü verildiğini ve ve 2000’de başlanılan yolun bitirildiğine dikkat çeken Prof. Bahar, nüfusun yüzde 30’dan fazlasının göçebe olarak çadırlarda yaşadığını ve hayvancılıkla uğraştıklarından ülkede 30 milyondan fazla hayvanın bulunduğunu söyledi. Uçsuz bucaksız steplerde yaşayan hayvanların, ahır olmadığı için kışın ekseriyetinin telef olduğunu belirten Prof. Bahar, göçebe Moğolların at ve keçi eti yediklerini ve kımız içtiklerini kaydetti. Prof. Bahar, Moğolistan’da yaşayan Türklerin, suya “us”, tuğa “tuk” ve Tanrı’ya “Tonger” ile Buhan (Moğollar) dediklerini aktardı.

Cengiz Han’ın 1164 yılında doğduğunu ve 1226’da öldüğünü belirten Prof. Dr. Hasan Bahar, onun, “Evlatlarınızı başka boy ve oymaklardan evlendirin ki coğrafyanız genişlesin” sözünü hatırlatarak “Cengiz Han daha 9 yaşında iken Berte ile nişanlanıyor. Üvey kardeşini öldürdükten sonra Camuha ile kan kardeşliği yapıyor. 1206’da büyük bir kurultay yapılıyor. Bu kurultayda Cengiz, “HAN” ilân ediliyor. Güçlenen Cengiz Han, Moğol ve Türk boylarını bir araya getirerek Moğol Devletini kuruyor” dedi.

Cengiz Han döneminin hukuk ve ölüm cezaları hakkında da bilgi veren Prof. Bahar, o dönemde zina, livata ve cinayet suçları ile yalan söylemek, suya işemenin cezasının ölüm olduğuna dikkat çekti. Cengiz Han kültürünün yerleşik olduğuna işaret eden Prof. Bahar, Cengiz Han’ın hareketli arabaları ve şehirleri olduğunu kaydederek “Cengiz Han, Moğolistan’da bir efsane olarak anılıyor. Her yere onun ismi veriliyor. Yani Moğolistan’da efsane bir kişiliği var. Cengiz Han’ın gücü halen devam ediyor” diye konuştu.

'Cengiz Han’ın gücü halen devam ediyor'